• Author

    Conclusion

    |
  • Publish date

    november 17, 2025

    |
  • Deel

6 Principes voor succesvolle digitale transformatie

 

Nieuwe technologie, datagedreven werken en AI veranderen het publieke domein ingrijpend. Toch stranden veel digitale initiatieven. Niet omdat de techniek faalt, maar omdat organisaties de verandering niet aankunnen. Plannen worden uitgerold zonder draagvlak, processen aangepast zonder eigenaarschap. Succesvolle digitale transformatie vraagt om iets anders: veranderkracht. Het vermogen om betekenisvol te vernieuwen. Telkens opnieuw. In dit artikel delen we zes principes die daarbij helpen.

1. Digitalisering is een veranderopgave

Digitalisering raakt het hart van publieke dienstverlening. Rollen verschuiven, processen veranderen, samenwerking krijgt een nieuwe vorm. Tegelijkertijd is de werkdruk hoog en lopen er vaak meerdere programma’s tegelijk. Verandervermoeidheid ligt op de loer.

 

Digitalisering slaagt alleen als je veranderkracht bouwt. Dat begint bij mensen en teams die kunnen leren, schakelen en vernieuwen, op elk niveau van de organisatie.

2. Breng mens, proces en techniek in balans

In veel trajecten ligt de nadruk op processen en techniek. De governance staat, het projectdossier klopt, maar de beweging blijft uit. Want als mensen niet worden meegenomen, verandert er niets.

 

Wij werken met drie pijlers:

 

- Mens – Welke gedragsverandering is nodig? Wie voelt zich eigenaar?

 

- Proces – Is de besluitvorming helder? Is er ritme, feedback, verbinding?

 

- Techniek – Sluit de techniek aan bij de praktijk? Is het betrouwbaar, eenvoudig, datagedreven?

 

Deze elementen grijpen voortdurend op elkaar in. Verander je er één, dan beweegt de rest mee. Daarom starten we niet met een blauwdruk, maar met vragen die teams activeren: wat werkt al, waar zit energie, waar schuurt het? Zo ontstaat ruimte voor eigenaarschap en ontstaat beweging die blijft.

3. Combineer geplande verandering en verandering die ontstaat

Verandering is deels te organiseren. Denk aan heldere doelen, fasering en sturing. Maar minstens zo belangrijk zijn de spontane bewegingen die ontstaan in de praktijk: ideeën van medewerkers, initiatieven op de werkvloer, inzichten onderweg. Wij maken expliciet onderscheid tussen:

 

- Georganiseerde verandering – De geplande kant: duidelijke doelen, faseringen, kaders, sturing. Onmisbaar om richting te houden en voortgang te boeken.

 

- Verandering die ontstaat – De informele kant: ideeën van medewerkers, initiatieven uit de praktijk, leerervaringen onderweg.

 

Wie beide perspectieven verbindt, vergroot de kans op succes. Plan momenten voor reflectie en dialoog en neem besluiten op basis van wat er leeft in teams. Zo bouw je aan een lerende organisatie die door blijft ontwikkelen, ook als het programma klaar is.

 

4. Verander samen

Verandering beklijft alleen als mensen er zélf aan bouwen. Niet voor een organisatie, maar met de organisatie.

 

Kies voor samenwerken boven zenden. Betrek medewerkers vroeg, maak perspectieven zichtbaar en organiseer co-creatie in plaats van overdracht. Zo groeit eigenaarschap, zowel inhoudelijk als emotioneel.

 

5. Gebruik collectieve denkkracht

Betrokkenheid komt niet vanzelf. Het vraagt om werkvormen die mensen activeren en verbinden. Wij gebruiken vaak [**Liberating Structures**](https://www.morgens.nl/ls/): eenvoudige, krachtige methodes die collectieve kennis ontsluiten.

 

Ze helpen bij:

 

- het vormen van gedeeld begrip aan de start;

 

- het ophalen van feedback tijdens implementatie;

 

- het ontdekken van belemmeringen en energiebronnen in teams.

 

Zo ontstaat verandering die van binnenuit wordt gedragen, niet top-down uitgerold.

6. Veranderkracht zit al in de organisatie

Digitalisering biedt kansen om publieke dienstverlening mensgerichter en toekomstbestendig te maken. Maar technologie alleen is niet genoeg. Het vraagt om veranderkracht. Die zit al in de organisatie. De vraag is: geef je die kracht de ruimte?

 

Richt verandering in met mensen, niet over mensen. Dat pad is niet altijd het makkelijkst, maar het levert wél blijvende impact op.

Wat vraagt dit van CIO's en bestuurders?

Voor CIO’s en bestuurders betekent dit een verbreding van het speelveld. Digitale transformatie is niet alleen een technisch of programmatisch vraagstuk, maar een organisatievraagstuk.

 

Dat vraagt om ander leiderschap:

 

- Geef ruimte waar verandering ontstaat. Laat initiatieven uit de praktijk doorbreken, ook als ze niet precies in het plan passen.

 

- Borg de balans tussen mens, proces en techniek. In portefeuilles, besluitvorming en governance.

 

- Investeer in veranderkracht als vaste capaciteit. Zie het niet als project, maar als randvoorwaarde voor wendbaarheid.

Meer weten?

Wil je digitale transformatie versnellen zonder de mens uit het oog te verliezen? Bij Conclusion werken programmamanagers, veranderaars en dataspecialisten samen met jouw teams, van eerste koers tot meetbaar resultaat. Plan een kennismaking en ontdek het startpunt, de eerstvolgende stap en wat je beter later plant.

Breaking nieuws

Robbert van Amerongen

Sustainability by Design

Conclusion

Diversiteit als superkracht

Conclusion

Observability: Inzicht als sleutel tot controle